Plejstoceńskie osady polodowcowe (morena denna)

Osady moreny dennej formują się w czasie topnienia lądolodu. Zawierają materiał skalny zdarty lub poderwany z podłoża, który częściowo pod wpływem dużego ciężaru lodu był kruszony i ścierany przez wzajemne tarcie do frakcji drobniejszych (piasków i żwirów) w jego dolnej części w czasie przemieszczania się lądolodu. Zawierają również glinę zwałową powstałą z błota morenowego.

Nasze okazy pochodzą głównie ze żwirów wodnolodowcowych, wytopionych i odkładanych przez wody (rzeki) płynące w szczelinach pod lądolodem oraz wypływające z lądolodu.

Poniżej pokazujemy jak wyglądają takie osady, w których były skamieniałości.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe (sandrowe) na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne warstwowe nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Wisły, Bramka, woj. warmińsko-mazurskie, fot. Jarosław Kulik 2009r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około dwóch metrów. Widoczne warstwowe nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Parzęczew, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około jednego metra. Widoczne warstwowe nagromadzenia żwiru, plejstocen - zlodowacenie Warty, Parzęczew, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około jednego metra. Widoczne warstwowe nagromadzenia żwiru, plejstocen - zlodowacenie Warty, Parzęczew, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Glina zwałowa na odsłoniętym profilu około trzech metrów, plejstocen - zlodowacenie Warty, Florentynów okolice Parzęczewa, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2013r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Glina zwałowa na odsłoniętym profilu około trzech metrów, plejstocen - zlodowacenie Warty, Florentynów okolice Parzęczewa, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2013r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około siedmiu metrów, widoczne w górnej części gliny i piaski ze żwirami lodowcowe (ablacyjne) z dużą ilością kamienia. Poza jednym krzemieniem pasiastym z Ptygmatis brak innych skamieniałości, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około siedmiu metrów, widoczne w górnej części gliny i piaski ze żwirami lodowcowe (ablacyjne) z dużą ilością kamienia. Poza jednym krzemieniem pasiastym z Ptygmatis brak innych skamieniałości, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około sześciu metrów, widoczne w górnej części piaski i żwiry lodowcowe z dużą ilością kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2023r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu, widoczne w górnej części piaski i żwiry lodowcowe z dużą ilością kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2023r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około siedmiu metrów, widoczne piaski i żwiry lodowcowe z dużą ilością kamienia oraz poniżej nagromadzenia kamienia na obrzeżach kemu, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2012r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe górne na odsłoniętym profilu około dwóch metrów. Widoczne nagromadzenia kamienia w górnej części osadu, plejstocen - zlodowacenie Warty, Rosanów, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2014r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Rosanów, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około czterech metrów. Widoczne nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Rosanów, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne miejscowo nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Sowice, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne miejscowo nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Sowice, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe górne na odsłoniętym profilu około dwóch metrów, plejstocen - zlodowacenie Warty, Zgierz (Osiedle 650-lecia), woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2021r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe górne, plejstocen - zlodowacenie Warty, Zgierz (Osiedle 650-lecia), woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2021r.

Osady moreny dennej formują się w czasie topnienia lądolodu. Zawierają materiał skalny zdarty lub poderwany z podłoża, który częściowo pod wpływem dużego ciężaru lodu był kruszony i ścierany przez wzajemne tarcie do frakcji drobniejszych (piasków i żwirów) w jego dolnej części w czasie przemieszczania się lądolodu. Zawierają również glinę zwałową powstałą z błota morenowego.

Nasze okazy pochodzą głównie ze żwirów wodnolodowcowych, wytopionych i odkładanych przez wody (rzeki) płynące w szczelinach pod lądolodem oraz wypływające z lądolodu.

Poniżej pokazujemy jak wyglądają takie osady, w których były skamieniałości.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe (sandrowe) na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne warstwowe nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Wisły, Bramka, woj. warmińsko-mazurskie, fot. Jarosław Kulik 2009r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około dwóch metrów. Widoczne warstwowe nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Parzęczew, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około jednego metra. Widoczne warstwowe nagromadzenia żwiru, plejstocen - zlodowacenie Warty, Parzęczew, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około jednego metra. Widoczne warstwowe nagromadzenia żwiru, plejstocen - zlodowacenie Warty, Parzęczew, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Glina zwałowa na odsłoniętym profilu około trzech metrów, plejstocen - zlodowacenie Warty, Florentynów okolice Parzęczewa, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2013r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Glina zwałowa na odsłoniętym profilu około dwóch metrów, plejstocen - zlodowacenie Warty, Florentynów okolice Parzęczewa, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2013r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około siedmiu metrów, widoczne w górnej części gliny i piaski ze żwirami lodowcowe (ablacyjne) z dużą ilością kamienia. Poza jednym krzemieniem pasiastym z Ptygmatis brak innych skamieniałości, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około siedmiu metrów, widoczne w górnej części gliny i piaski ze żwirami lodowcowe (ablacyjne) z dużą ilością kamienia. Poza jednym krzemieniem pasiastym z Ptygmatis brak innych skamieniałości, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2018r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około sześciu metrów, widoczne w górnej części piaski i żwiry lodowcowe z dużą ilością kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2023r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu, widoczne w górnej części piaski i żwiry lodowcowe, z dużą ilością kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2023r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Na odsłoniętym profilu około siedmiu metrów, widoczne piaski i żwiry lodowcowe z dużą ilością kamienia oraz poniżej nagromadzenia kamienia na obrzeżach kemu, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Strumiany, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2012r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe górne, na odsłoniętym profilu około dwóch metrów. Widoczne nagromadzenia kamienia w górnej części osadu, plejstocen - zlodowacenie Warty, Rosanów, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2014r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Rosanów, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe na odsłoniętym profilu około czterech metrów. Widoczne nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Rosanów, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry, na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne miejscowo nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Sowice, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry, na odsłoniętym profilu około trzech metrów. Widoczne miejscowo nagromadzenia kamienia, plejstocen - zlodowacenie Warty, Dąbrówka Sowice, woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2019r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe górne na odsłoniętym profilu około dwóch metrów, plejstocen - zlodowacenie Warty, Zgierz (Osiedle 650-lecia), woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2021r.

plejstoceńskie osady polodowcowe

Piaski i żwiry wodnolodowcowe górne, plejstocen - zlodowacenie Warty, Zgierz (Osiedle 650-lecia), woj. łódzkie, fot. Jarosław Kulik 2021r.